მარიხუანას ისტორია

მარიხუანას ანტიკური ისტორია

ჰინდუსი ჭამს ბჰანგს (ჩწ. 1790)

თანამედროვე ისტორია

1836–1840 წლებში, ჩრდილოეთ აფრიკასა და შუა აღმოსავლეთში მოგზაურობის შემდეგ, ფრანგი ექიმი ჟაკ – ჯოზეფ მოროუ წერდა კანაფის მოხმარების ფსიქოლოგიურ ეფექტებზე; ის იყო პარიზის ‘Club des Hashischins- ის წევრი. 1842 წელს ირლანდიელი ექიმი ვილიამ ბრუკ ო შონესი, რომელიც შეისწავლიდა ამ პრეპარატს და მუშაობდა ექიმად აღმოსავლეთ ინდოეთში, ბრიტანეთში მოახერხა გარკვეული რაოდენობის მარიხუანას ჩატანა. ამან დიდი ინტერესი გამოიწვია აღმოსავლეთის მიმართ. კანაფის პერიოდის კლასიკური ლიტერატურის მაგალითებია: Les paradis artificiels (1860) ჩარლზ ბუდელაირისა და ფიტის ჰიუ ლუდლოუის – ჰაშიშის მჭამელი (1857).

მარიხუანას ეფექტმა გავლენა მოახდინა ინდოელ დაქირავებულ მუშაკებზე; იგივე მოხდა ბრიტანეთის სინგაპურში 1870 წელს. პირველი შეზღუდვები კანაფის გაყიდვის შეზღუდვაზე ამერიკის შეერთებულ შტატებში შემოვიდა 1906 წელს (კოლუმბიის ოლქში). კანადამ ოპიუმზე, მარიხუანასა და სხვა ნარკოტიკულ საშუალებებზე, კანონში ცვლილებებზე პასუხისმგებლობა აიღო 1923 წელს. საბოლოო ჯამში კანადამ მარიხუანას მოყვანა და გავრცელება სამედიცინო დანიშნულებით კანონიერად გამოაცხადა 2018 წელს.

1925 წელს ჰააგაში ჩატარებულ საერთაშორისო კონფერენციაზე კომპრომისი გაკეთდა, ოპიუმის საერთაშორისო კონვენციის შესახებ, რომელიც აკრძალავდა “ინდური კანაფის” ექსპორტს იმ ქვეყნებში, რომლებმაც მისი აკრძალვა გამოიყენეს, ხოლო იმპორტიორ ქვეყნებს მოსთხოვეს სერთიფიკატების გაცემა იმპორტის დამტკიცების შესახებ და განაცხადეს, რომ გადაზიდვა საჭირო იყო “ექსკლუზიურად სამედიცინო ან სამეცნიერო მიზნებისათვის”. მან მხარეებისგან ასევე მოითხოვა ”განახორციელონ ეფექტური კონტროლი, რომ ხელი შეუშალონ არალეგალურ საერთაშორისო გაყიდვებს, განსაკუთრებით ინდურ მარიხუანასა და კანაფის ზეთზე“. 1937 წელს შეერთებულ შტატებში ძალაში შევიდა საგადასახადო აქტი მარიხუანას შესახებ, რომელიც კრძლავდა მარიხუანას წარმოებას.

1972 წელს, ნიდერლანდების მთავრობამ ნარკოტიკები დაყო მძიმე და ნაკლებად საშიშ კატეგორიებად, მარიხუანა უფრო მცირე კატეგორიაში მოხვდა. ეს კანონი კრძალავდა კანაფის 30 გრამზე დიდი ოდენობის ფლობას. კანაფის რეკრეაციული გამოყენება ყავის მაღაზიებში უკვე 1976 წლიდან არის შესაძლებელი. მარიხუანას პროდუქტები მხოლოდ ღიად იყიდება გარკვეულ ადგილობრივ “კაფეებში” და პირადი სარგებლობისთვის 5 გრამამდე შენახვა დეკრიმინალიზებულია, თუმცა: პოლიციას კვლავ შეუძლია მისი კონფისკაცია, რაც ხშირად ხდებოდა საზღვრის მახლობლად მანქანის შემოწმებების დროს. გაყიდვების და ტრანსპორტირების სხვა ტიპები არ არის ნებადართული, თუმცა კანაფის მიმართ ზოგადი მიდგომა მსუბუქი იყო ოფიციალური დეკრიმინალიზაციამდეც კი.

ურუგვაის პრეზიდენტმა ხოსე მუჯიკამ ხელი მოაწერა 2013 წლის დეკემბერში რეკრეაციული კანაფის ლეგალიზაციას, რითაც ურუგვაი გახდა პირველი, თანამედროვე ეპოქაში, კანაფის ლეგალიზაცით. 2014 წლის აგვისტოში ურუგვაიმ მიიღო კანონი, რომლის თანახმად 6 სხვა და სხვა ჯიშის მცენარის სახლის პირობებში გაზრდა იქნება ნებადართული. ასევე მან შექმნა სამედიცინო/სამკურნალო/პროფილაქტილური მარიხუანას საწარმოები, რომელიც კონტროლდებოდა სახელმწიფოს მიერ.

2018 წლის 17 ოქტომბრის მდგომარეობით, როდესაც კანაფის რეკრეაციული კანონიზაცია განხორციელდა, ადამიანის დიეტური საკვებისა და ვეტერინარული ჯანმრთელობის პროდუქტების შემადგენლობას დაემატა THC, რომლის გაყიდვაც ნებადართული გახდა. Nabiximols (იგივე Sativex) გამოიყენება კანადაშიც სამკურნალო საშუალებად.

The United Nations’ World Drug Report მოხსენებაში ნათქვამია, რომ მარიხუანა “იყო მსოფლიოში ყველაზე ფართოდ წარმოებული, გაყიდვადი და მოხმარებული ნარკოტიკი 2010 წელს” . გამოყენებულია 128 მილიონიდან 238 მილიონამდე მომხმარებელს შორის, 2015 წელს.

ლეგალური სტატუსი

მე –20 საუკუნის დასაწყისიდან ბევრმა ქვეყანამ მიიღო კანონი კანაფის გაშენების, შენახვის ან გადაცემის წინააღმდეგ. ამ კანონებმა უარყოფითად იმოქმედა კანაფის მოშენებაზე არა რეკრეაციული მიზნებისათვის, მაგრამ არსებობს მრავალი რეგიონი, სადაც კანაფის მოყვანა ლეგალურია ან ლიცენზირებული. ბევრმა იურისდიქციამ შეამცირა ჯარიმები მცირე რაოდენობით კანაფის შენახვაზე, ამ შემთხვევაში პირი ისჯება კონფისკაციით და ზოგჯერ ჯარიმით, მაგრამ არა თავისუფლების აღკვეთით, კანონი ძირითადად მეტ ყურადღებას უთმობს მათ, ვინც ვაჭრობს “შავ მარკეტზე”.

ზოგიერთ რაიონში, სადაც კანაფის მოხმარება ისტორიულად იყო შემწყნარებული, დაწესდა ახალი შეზღუდვები, მაგალითად ნიდერლანდების საზღვრებთან კანაფის ყავის მაღაზიების დახურვა და ნიდერლანდების საშუალო სკოლების მახლობლად ყავის მაღაზიების დახურვა. 2014 წელს დანიის კოპენჰაგენში, მერმა ფრანკ ჯენსენმა განიხილა ქალაქის შესაძლებლობები კანაფის წარმოებისა და კომერციის დაკანონების მიზნით.

ზოგიერთი იურისდიქცია იყენებს ნებაყოფლობითი მკურნალობის უფასო პროგრამებს ან / და სავალდებულო მკურნალობის პროგრამებს მომხმარებლისთვის. ცოტა რაოდენობით ფლობის შემთხვევაშიც კი შეიძლება გრძელვადიანი სასჯელი ჰქონდეთ ზოგიერთ ქვეყანაში, განსაკუთრებით აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნებში, სადაც კანაფის გაყიდვამ შეიძლება გამოიწვიოს სიკვდილით დასჯა. პოლიტიკური პარტიები და არაკომერციული ორგანიზაციები, რომლებიც დაფუძნებულია სამედიცინო კანაფის ლეგალიზაციას ან / და მცენარის მთლიანად ლეგალიზაციაზე (გარკვეული შეზღუდვებით), გაჩნდა ისეთ ქვეყნებში, როგორებიცაა ჩინეთი და ტაილანდი.

2012 წლის დეკემბერს, აშშ -ს ვაშინგტონი გახდა შტატი, რომელმაც ოფიციალურად ლეგალური გახადა მარიხუანა, კანონით (ვაშინგტონის ინიციატივა 502), (მაგრამ ფედერალური კანონმდებლობით მაინც უკანონოა), კოლორადოს შტატმა უკან დაიხია, რასაც მოჰყვა ჩასწორება (კოლორადოს შესწორება 64). 2013 წლის 1 იანვარს კოლორადოში პირველად დართეს ნება გაეხსნათ “მარიხუანას კლუბი”, სადაც ნებადართული იყო მოეხმარათ მარიხუანა კერძო საკუთრებაში (თუმცა, ყიდვა/გაყიდვა აკრძლული იყო).
2013 წლის მაისში, კალიფორნიის უზენაესმა სასამართლომ მიიღო გადაწყვეტილება, რომ ადგილობრივ სამმართველო ორგანოებს შეუძლიათ აკრძალონ მარიხუანა სამედიცინო მიზნებისთვის, მიუხედავად იმისა, რომ კალიფორნიის კანონის თანახმად ნებადართულია მარიხუანას სამედიცინო მიზნებისთვის გამოყენება.

2013 წლის დეკემბერში ურუგვაი გახდა პირველი ქვეყანა, რომელმაც კანაფის გაზრდის, გაყიდვისა და მოხმარების ლეგალიზაცია მოახდინა. კანონის განხორციელების ხანგრძლივი შეფერხების შემდეგ, 2017 წელს თექვსმეტი აფთიაქი უფლებამოსილი გახდა კანაფის კომერციულად გასაყიდად. 2018 წლის 19 ივნისს კანადის სენატმა მიიღო კანონპროექტი და პრემიერ-მინისტრმა გამოაცხადა ლეგალიზაციის ძალაში შესვლის ოფიციალური თარიღი, 2018 წლის 17 ოქტომბერი. კანადა არის მეორე ქვეყანა, რომელმაც ნარკოტიკების ლეგალიზაცია მოახდინა.

2015 წლის ნოემბერში Uttarakhand გახდა ინდოეთის პირველი სახელმწიფო, რომელმაც დააკანონა კანაფის მოყვანა სამრეწველო მიზნით. ინდოეთის ქვეკონტინენტის, ინდუსურ და ბუდისტურ კულტურებში მარიხუანას გამოყენება საკმაოდ გავრცელებულია, რადგან ინდოეთში ბევრი ქუჩის მოვაჭრე ღიად ყიდის კანაფისგან გაჟღენთილ პროდუქტებს. ასევე შრი-ლანკაში ტრადიციული მედიცინის სპეციალისტებიც ყიდიან კანაფით გაჟღენთილ პროდუქტებს, რეკრეაციული მიზნებისთვისა და რელიგიური დღესასწაულებისთვის. ინდოეთის ქვეკონტინენტში მარიხუანა კრიმინალიზებულ იქნა ჰოლანდიელებისა და შემდეგ ბრიტანელების მიერ. ინდოეთმა და შრი ლანკამ დაუშვეს კანაფის მოხმარება ტრადიციული კულტურის კონტექსტში, რეკრეაციული / სადღესასწაულო და ასევე სამკურნალო მიზნებისთვის.

2015 წლის 17 ოქტომბერს, ავსტრალიის ჯანდაცვის მინისტრმა სუზან ლეიმ წარადგინა ახალი კანონი, რომლის თანახმად, კანაფის გაზრდა შესაძლებელი იქნება პაციენტებზე სამეცნიერო კვლევებისა და სამედიცინო გამოკვლევებისთვის.

2018 წლის 17 ოქტომბერს, კანადაში დაკანონდა მარიხუანას მოყვანა რეკრეაციული მოხმარებისთვის, რითაც ის მეორე ქვეყანა გახდა მსოფლიოში, ურუგვაის შემდეგ. კანადის ლიცენზირებულ მწარმოებელთა სისტემა მიზნად ისახავს მსოფლიოში ოქროს სტანდარტი გახდეს კანაფის უსაფრთხო და სუფთა წარმოებისთვის. ასევე მათ აქვთ ლაბორატორია კანაფის ახალი ჯიშების გამოსაყვანად.

იმის გამო, რომ პრეპარატი სულ უფრო მეტად განიხილებოდა, როგორც ჯანმრთელობის საკითხი კრიმინალური ქცევის ნაცვლად, მარიხუანას ლეგალიზება ან დეკრიმინალიზაცია განხორციელდა აგრეთვე: ჩეხეთში, კოლუმბიაში, ეკვადორში, პორტუგალიაში, სამხრეთ აფრიკასა და კანადაში. სამედიცინო მარიხუანა ლეგალიზებული იყო მექსიკაში 2017 წლის შუა რიცხვებში; კანონმდებლები გეგმავენ მისი რეკრეაციული სარგებლობის ლეგალიზებას 2019 წლის ბოლოსთვის.

2016 წელს ნარკომომხმარებელთა გლობალური შეფასებები
(მილიონობით მომხმარებელში)

2013 წელს, 128 – დან 232 მილიონამდე ადამიანი იყენებს მარიხუანას (გლობალური მოსახლეობის 2,7% –დან 4.9% –ამდე, 15 – დან 65 წლამდე ასაკში). კანაფი ყველაზე ფართოდ გავრცელებული უკანონო ნივთიერებაა.

1973 – 1978 წლებში თერთმეტმა სახელმწიფომ მოახდინა დეკრიმინალიზაცია. 2001 წელს, ნევადამ მარიხუანას მფლობელობა სისხლის სამართლიდან შეამსუბუქა ადმინისტრაციულ დარღვევამდე. 2012 წლიდან, რამდენიმე სხვა შტატმა მოახდინა მარიხუანას დეკრიმინალიზაცია და ლეგალიზებაც კი.

2015 წელს, შეერთებულ შტატებში მოსახლეობის თითქმის ნახევარმა მოიხმარა მარიხუანა, 12%-მა გამოიყენა იგი გასულ წელს, ხოლო 7.3%-მა გამოიყენა იგი გასულ თვეში. 2014 წელს, მარიხუანას ყოველდღიურ გამოყენებამ აშშ-ს კოლეჯის სტუდენტებს შორის მიაღწია უმაღლეს დონეს. 1980 წლიდან ჩანაწერების დაწყების შემდეგ, 2007 წელს 3.5% –დან გაიზარდა 5.9% – მდე 2014 წელს. ეს აღემატებოდა სიგარეტის ყოველდღიურ მოხმარებას.

აშშ – ში, მამაკაცები ორჯერ უფრო ხშირად იყენებენ მარიხუანას, ვიდრე ქალები, ხოლო 18–29 წლის ასაკში 6 – ჯერ უფრო ხშირად იყენებენ, ვიდრე 65 – წლამდე ასაკის ადამიანბი. 2015 წელს აშშ-ს მოსახლეობის რეკორდულმა 44% -მა სცადა მარიხუანა, რაც 2013 წელს 38% –ით გაიზარდა.

მარიხუანას გამოყენება ამერიკის შეერთებულ შტატებში 3-ჯერ აღემატება გლობალურ საშუალო მაჩვენებელს. ამერიკული მე -12 კლასის მოსწავლეების 44 % -ს აქვს გასინჯული კანაფი ერთხელ მაინც, ხოლო პირველი მოხმარების ტიპიური ასაკი არის 16, რომელიც მსგავსია ალკოჰოლისთვის პირველი მოხმარების ტიპიური ასაკის, ეს უფრო დაბალი მაჩვენებელია, ვიდრე პირველი მოხმარების ასაკისთვის სხვა უკანონო ნარკოტიკები.